Dessau Jay Gard creëert twee gelimiteerde artistieke versies van stalenbuis klassieker B 9 voor het nieuwe Bauhaus Museum

Dessau Het 100-jarig bestaan van het Bauhaus is afgelopen jaar uitgebreid gevierd, onder andere met de opening van een nieuw museum van de stichting Bauhaus Dessau. In het museum is niet alleen een grote collectie originele objecten uit de context van de beroemde kunstopleiding te zien, maar ook veel eigentijds werk. Een van die werken is Jay Gards interpretatie van stalenbuis klassieker B 9 van Marcel Breuer uit 1926. Zitkruk B 9 HA was de basis voor zijn ontwerp. Gard herinterpreteerde deze zitkruk speciaal voor het Bauhaus Museum Dessau en Thonet GmbH. Exact 100 kleurrijke unieke exemplaren van Gard dienen nu als zitgelegenheid voor bezoekers van het museum. Voor het kleurconcept van dit levendige werk, dat de naam ‘Margaretha’ draagt, heeft de ontwerper zich laten inspireren door een kinderkamertapijt uit 1929 van Margaretha (Grete) Reichardt, een van de meest succesvolle designers van het Bauhaus. Naast de 100 exemplaren voor het museum, heeft hij twee artistieke edities van deze klassieker gemaakt onder de naam Margaretha 2 en 3. Deze twee gelimiteerde kunstedities zijn alleen te koop in de museumwinkels van Jörg Klambt in Berlijn, Potsdam en Dessau voor 1200 euro per stuk. “

  

“De B 9 van Marcel Breuer is geniaal van vormgeving. Door het perfecte samenspel van het gebogen metaal en de rechthoekige houten zitting is het voor mij veel meer dan een meubel. Het is een indrukwekkend kunstwerk”, vertelt kunstenaar Jay Gard. Toen de stichting Bauhaus Dessau hem vroeg om een speciale editie van de B 9 te maken als zitkruk voor het nieuwe museum, hoefde hij niet lang na te denken. Want ook het verhaal achter de B 9 van Marcel Breuer, een van de klassiekers van het moderne design uit de 20e eeuw, fascineerde hem. Gropius en Breuer zelf twistten destijds over de vraag in hoeverre deze kruk een massaproduct of een artistiek ontwerp was. De collecties ‘Margaretha’, ‘Margaretha 2’ en ‘Margaretha 3’ vormen een samenspel van het design van Breuer, de kleuren van Reichardt en de interpretatie die Gard daaraan geeft. Het resultaat is een nieuwe creatie waarin de echo van de oude controverse over het individuele auteurschap weerklinkt.

Het ontwerpproces

In het kader van het Bauhaus-jubileum verbleef Jay Gard (in 1984 geboren in het Duitse Halle an der Saale) in de zomer van 2019 als ‘artist in residence’ in het ‘Meisterhaus’ van Oskar Schlemmer. Tijdens zijn verblijf heeft hij zich intensief verdiept in de meubels die in de Bauhausperiode zijn ontwikkeld. Jay Gard is voor zijn nieuwe werk uitgegaan van een handgeweven kindertapijt van Margaretha – ook wel Grete – Reichardt, een succesvol ontwerpster uit het textielatelier van het Bauhaus. “Zowel het materiaal als de kleur van het geweven textiel – dat overigens ook op de tentoonstelling is te zien – als het feit dat het een kunstwerk met gebruikswaarde is, vond ik fascinerend”, licht Gard toe bij zijn creatie. Hij rafelde het tapijt uiteen tot de afzonderlijke kleuren. Door schaduwwerking en reflectie kwamen daar nog nieuwe kleuren bij. Zo ontstonden zo’n 30 tinten, die Gard op de 100 zittingen van de zitkrukken vrij combineerde. De bovenzijde van iedere zitting is monochroom, maar op de zijkanten en de onderzijde laat hij telkens een aantal kleuren als waaier in elkaar vallen. Daardoor is iedere kruk uniek. De speciale, zeer fijn gepigmenteerde acrylverf bracht hij met een roller aan op het hout. Het oorspronkelijke ontwerp maakt deel uit van Breuers vierdelige bijzettafel set (B 9 a-d), ook los verkrijgbaar als bijzettafel en kruk. De B 9 HA heeft precies de juiste afmetingen voor een flexibel inzetbare zitkruk die door de bezoekers van het museum overal neergezet kan worden om ontspannen de kunstwerken te bekijken. “Iedere dag staan de krukken anders. Door die speelse activiteit ontdekken de bezoekers zelf welk effect kleuren op elkaar hebben. Ik weet zeker dat die lichamelijke beleving van kleur de creativiteit enorm stimuleert”, vertelt hij enthousiast. Niet voor niets houdt Gard zich al jaren bezig met kleurharmonie en relaties tussen kleuren.

Versmelting van kunst en design: de kunstedities Margaretha 2 en Margaretha 3

Met de collecties ‘Margaretha 2’ en ‘Margaretha 3’ kon Jay Gard zijn jarenlange intensieve fascinatie voor kleur ook nog op een andere manier tot uiting brengen. De kleuren die hij destilleerde uit het tapijt van Reichardt bracht hij aan op dun multiplex dat hij met een lasersnijder in smalle stroken sneed. Deze rangschikte hij op de ene helft van 30 krukken in een cirkel en op de andere helft in een S-vorm. Voor Gard had het werken met de kruk nog een andere nieuwe dimensie: “Doordat de fysieke kenmerken vaststonden – bijvoorbeeld de afmetingen van de zitting – kon ik met meer focus en veel concreter te werk gaan dan bij vrije kunstopdrachten. Die beperking schept juist alle ruimte voor creativiteit. Als ‘artist in residence’ in Dessau was ik weg uit mijn vertrouwde omgeving in Berlijn en werkte ik niet in mijn eigen studio, die helemaal op mij is ingericht. Dat gaf ook beperkingen, maar juist daardoor kon ik mij tot het uiterste concentreren op de kleuren van Grete Reichardt en het Bauhaus.”