Deze vraag speelt op dit moment in het Verenigd Koninkrijk waar 38 architecten, designers en andere betrokkenen in opstand komen tegen plannen van de Britse overheid om AI designers de vrije hand te geven in het nabootsen van geregistreerde en beschermde ontwerpen bij wijze van ’training’ van algoritmes. Op de afbeelding een stoel ontworpen door AI programma’s Midjourney en Openai.
Bekende namen als Jasper Morrisson, Tom Dixon en David Chipperfield beschuldigen in een open brief aan Peter Kyle, Staatssecretaris voor Technologie, dat hij roekeloos doordendert over een van de meest creatieve, geliefde en succesvolle takken van de Britse industrie door AI designers vrij spel te geven in het gebruik van bestaande ontwerpen als bronmateriaal. Het voorstel van de Britse overheid is letterlijk het vrijstellen van AI designers aan het zich moeten houden aan copyrights en andere beschermingen van intellectueel eigendom. Tenzij de houder van het eigendom bezwaar maakt. Maar dat weet je pas wanneer de schending al is gebeurd.
Het gaat overigens verder dan alleen industrieel ontwerp en architectuur, ook muziek, speelfilms, romans en beeldende kunst vallen onder het voorstel van de Britse overheid: plunder maar, tot een moment van bezwaar. Chat GPT en Midjourney zullen graag gebruik maken van deze mogelijkheden wanneer het voorstel wordt aangenomen. De overheid hoopt met dit voorstel om de Britse AI industrie op weg te helpen. Architecten en designers brengen daar tegen in dat toestaan van het ongevraagd ‘lenen’ zal leiden tot het schade brengen aan een sector die internationaal erkend, succesvol en financieel lucratief is, ook voor de Britse schatkist.
“De bestaande bescherming van onze ontwerpen weghalen is niets anders dan vandalisme en zou in een eerder tijdperk terecht als diefstal worden beschouwd”, aldus Morrisson. Hij zegt verder tegen de designsite Dezeen: “De overheid verkoopt zich uit door de voorkeur te geven aan oplossingen na een klik boven echte creativiteit en originaliteit. De waarde van ons levenswerk en van onze bedrijven zijn gerelateerd aan wettelijke bescherming van geestelijk eigendom. Vrij toegang geven is kortzichtig van de overheid.” De overheid zou dan wel verplichten aan AI designers om hun bronnen aan te geven en bij weigering van gebruik van een copyright houder af te zien van het gebruik van een beschermd ontwerp, maar dat voornemen is eenvoudig te omzeilen, aldus de 38 ondertekenaars.
In een reactie op de brief geeft een vertegenwoordiger van de AI bedrijven aan dat de huidige wetgeving AI Design belemmert om het volle potentieel te bereiken. Ontwerpers als Ross Lovegrove werken zelf ook met AI, maar zien het duidelijk als een hulpmiddel, als een stuk gereedschap. “Gereedschappen dienen het creatieve proces, maar nemen niet de plaats in van het auteurschap en de waarde van een ontwerp”, aldus ontwerper Jay Ogersby die ook met AI experimenteert bij zijn ontwerpen. “Wat mij zorgen baart is niet alleen de impact van deze maatregel op individuele ontwerpers maar op onze design industrie in zijn geheel op de lange termijn.” Ook muzikanten als Paul McCartney, Elton John en Dua Lipa hebben zich de afgelopen tijd uitgesproken tegen voorstellen om copyrights te omzeilen ter bevordering van AI composities.
Uiteindelijk is de niet onterechte angst dat artiesten, ontwerpers, architecten en kunstenaars overbodig worden gemaakt in een wereld met ongehinderd AI design dat zich niets van wettelijke bepalingen en bescherming van geestelijk eigendom hoeft aan te trekken.
