In een voorbeschouwing op de wereldeconomie in 2022 geven vijf experts van ABN AMRO antwoord op wat we kunnen verwachten. Een van de vragen is: zullen de knelpunten voor de levertijden worden opgelost? De bank voorziet voor volgend jaar weliswaar een relatieve normalisatie van de toeleveringsketen maar voorzichtigheid blijft geboden: de snelle verspreiding van de omicron variant kan iedere voorspelling op zijn kop zetten.

Pandemie gerelateerde verstoringen hebben het afgelopen jaar een breed scala aan knelpunten aan de aanbodzijde veroorzaakt, onder meer op het gebied van grondstoffen, halffabricaten – waaronder halfgeleiders – en vrachtvervoer. Pogingen van leveranciers om buffers op te bouwen, in reactie op de dreigende schaarste van bepaalde goederen, hebben bijgedragen tot tekorten, waardoor de kwetsbaarheid van mondiale “just in time”-toeleveringsnetwerken aan het licht is gekomen.

Intussen is het evenwicht tussen vraag en aanbod verder verstoord door een pandemie gerelateerde verschuiving van de vraag van diensten naar goederen, met name in de VS. Deze onevenwichtigheden hebben niet alleen een remmende werking gehad op het wereldwijde herstel van de industrie na de schok, maar hebben ook bijgedragen tot een opflakkering van de inflatie. Dit alles blijkt bijvoorbeeld uit een daling van de mondiale PMI’s voor de verwerkende industrie in de afgelopen maanden, zeker wanneer er wordt gecorrigeerd voor de recordlange levertijden (vooral in de geavanceerde economieën). Andere voorbeelden zijn de bijna-verdubbeling van de doorlooptijden voor halfgeleiders (met tijdelijke productiestops in hightechindustrieën, met name in de automobielsector, tot gevolg), een verzevenvoudiging van de mondiale containertarieven voor vrachtvervoer en een sterke stijging van de mondiale PMI-subindices voor input- en outputkosten als gevolg van een forse stijging van de grondstoffenprijzen.

Een gemeenschappelijke factor die deze knelpunten veroorzaakt, is het directe effect van de pandemie op het arbeidsaanbod en op productiefaciliteiten en toeleveringsketens. Eerder dit jaar bijvoorbeeld veroorzaakten delta-uitbraken in China een tijdelijke gedeeltelijke sluiting van de op een na grootste haven van het land. Delta-gerelateerde fabriekssluitingen in Maleisië zorgden ook voor een verdere verlenging van de doorlooptijden voor chips. Als een van de belangrijkste aannames voor onze vooruitzichten juist blijkt – dat er in 2022 minder restricties worden ingevoerd vanwege corona dan in 2021 – zou dat betekenen dat deze knelpunten in de bevoorrading in de loop van volgend jaar zullen wegebben. En als een andere belangrijke aanname – namelijk dat de heropeningen een verschuiving in de consumptie van goederen naar diensten zullen ondersteunen – eveneens klopt, zou dit ook helpen om deze onevenwichtigheden tussen vraag en aanbod te verminderen. De eerste tekenen van enige verlichting van de knelpunten zijn zichtbaar in de tarieven voor containervervoer (die de afgelopen maanden met 10-20 procent zijn gedaald) en in enige verlichting van de maandelijkse stijging van de doorlooptijden voor halfgeleiders.

Voorzichtigheid is echter geboden. Ten eerste moeten we voorzichtig zijn met het veralgemenen van deze aanbodkwesties. De dynamiek achter bijvoorbeeld de stijging van de containertarieven, de schaarste aan halfgeleiders en de verstoringen van het arbeidsaanbod vertoont weliswaar enkele overeenkomsten, maar ook duidelijke verschillen. Ten tweede zijn sommige van deze onevenwichtigheden aan de aanbodzijde te wijten aan landspecifieke factoren, zoals uiteenlopende vraagvoorwaarden of verschillende arbeidsmarktomstandigheden. Ten derde kan de verspreiding van Omicron en/of andere nieuwe covid-19-varianten het proces naar normalisering van de toeleveringsketen verlengen en zo de knelpunten aan de aanbodzijde nog hardnekkiger maken dan ze tot nu toe al waren, aldus auteur Arjen van Dijkhuizen van ABN AMRO.

Het volledige rapport van ABN AMRO over de wereldeconomie van 2022 is te lezen en te downloaden via assets.ctfassets.net/1u811bvgvthc/3rmv6tYIhPAfSGFzZZIFct/71bb005b274d7d8a8490dae77147a5db/Global_Outlook_2022_Nederlands_-_Hoofdverhaal.pdf