Rustige winkelstraten, winkeliers die hun deuren sluiten en hangjongeren. In veel kleine en middelgrote steden is dat het beeld van de huidige koopavond. De afgelopen jaren daalde de drukte op de koopavond stevig. Op donderdag met zo’n 40% met uitschieters naar meer dan 50% in een aantal steden. Op vrijdag was de afname beperkter, zo’n 25%. De koopavond afschaffen is daarom een veelgehoord geluid. Vooral kleine retailers maken keuzes tussen de nog steeds populairder wordende koopzondag of de rustigere koopavond. Voor grote retailers is het vaak wél mogelijk om ruime openingstijden te hebben. Maar is een collectieve afschaffing van de koopavond in een binnenstad wel wat de consument wil?

Wekelijks salaris oorsprong koopavond

De koopavond werd in de jaren vijftig officieus door winkeliers ingevoerd omdat arbeiders wekelijks op donderdag of vrijdag hun salaris kregen. De middenstanders speelden daarop in door hun zaak op donder- of vrijdag tot 21.00 uur open te houden. Deze natuurlijk gegroeide regeling werd in 1976 in de wetgeving vastgelegd waardoor winkeliers in Nederlandse binnensteden op donderdag of op vrijdag hun deuren officieel konden openhouden in de avond. Hoewel het sinds de invoering van de Winkeltijdenwet in 1996 mogelijk is om van maandag tot en met zaterdag van 6:00 uur tot 22:00 uur geopend te zijn, blijven veel steden trouw aan de donderdag en vrijdag.

Drukte op koopavond neemt weer toe

Het dieptepunt in de drukte op de koopavond lijkt echter bereikt te zijn. In het eerste half jaar van 2018 waren er op de donderdag-koopavonden in Nederland gemiddeld 4% meer bezoekers dan in de eerste zes maanden van 2017. Op vrijdagen is er zelfs een toename van 9% in de bezoekersaantallen. De stijging in drukte is vooral toe te schrijven aan het tweede kwartaal, in het eerste kwartaal lagen de bezoekersaantallen op het niveau van dat van vorig jaar.

De consument lijkt de koopavond in de meeste binnensteden dus weer beter te vinden. Maar de verschillen tussen steden zijn groot, vaak afhankelijk van de periode waarin de permanente koopzondag is ingevoerd, de grootte van het winkelgebied en het aantal aanwezige toeristen. De stijging van de koopavonddrukte is vooral opvallend naast het landelijke beeld waarin de totale winkelstraatdrukte in het eerste half jaar met 1,6% daalde ten opzichte van het eerste en tweede kwartaal vorig jaar.

Laatste uur ook goed bezocht 

Ook het laatste uur van de koopavond lijkt nog de moeite waard. Het uur tussen 20:00 en 21:00 uur is nog goed voor een aandeel van 27% van de totale passantenstroom die vanaf 18:00 uur aanwezig is. Zowel op donderdag en vrijdag. Het verschil tussen die twee dagen toont zich vooral in het eerste half uur. Waar op vrijdag tussen 18:00 en 18:30 uur 20% van de bezoekers al is langs geweest, is dat op donderdag 18%. Mensen die (eerder) vrij zijn op vrijdag, meer gebruik maken van de horeca aansluitend op het winkelen in de middag of andere plannen hebben later op de vrijdagavond zouden logische redenen kunnen zijn voor een vroegere druktepiek op vrijdag.

Doorgaan met de koopavond

Laat die koopavond maar zitten, of toch niet? Wat ons betreft lijkt dat geen goed besluit als de consument centraal staat. Het is belangrijk dat de openingstijden van winkels aansluiten bij de behoeften van de huidige consument. Shoppers zijn gewend om aankopen te doen wanneer het hen uitkomt en dat zal in de toekomst alleen maar versterken. Daarnaast bestaan steeds meer huishoudens uit tweeverdieners, die minder tijd hebben om overdag te winkelen. Als winkeliers zorgen dat ze open zijn op de momenten dat consumenten het wensen, komt dat hun aantrekkelijkheid ten goede. Daarnaast zit de koopavond in de meeste steden weer voorzichtig in de lift en weten we dat de huidige consument beter voorbereid de stad in gaat waardoor hij makkelijker koopt. Op de koopavond zijn consumenten vaak doelgerichter waardoor de conversie in winkels toeneemt en mogelijk ook het bonbedrag. Wat ons betreft is het geen koopavond óf koopzondag, maar koopavond én koopzondag. Online winkels zijn immers altijd open.

Druk op zelfstandige

Dit zorgt uiteraard wel voor druk op de kleine en zelfstandige retailers. Zij zullen op zoek moeten gaan naar oplossingen om de winkel op steeds ruimere openingstijden te bezetten. Dat kan door ondersteuning in personeel te zoeken en de hogere omzet deze kosten te laten dekken. Of door bijvoorbeeld ’s ochtends een uur later open te gaan en daarmee ruimte te creëren voor de koopavond en -zondag. Het is onvermijdelijk om mee te bewegen met het veranderende winkelgedrag om als winkel of winkelgebied te overleven.

Iedereen geopend

Hoe maak je verder die koopavond aantrekkelijk bij meer consumenten? Eén van de belangrijkste voorwaarden van een succesvolle koopavond is dat alle winkels open zijn. Een consument die teleurgesteld is door een dichte deur zal in de toekomst wel twee keer nadenken voor hij nog eens een koopavond bezoekt. Daarnaast zal je als winkelgebied of als individuele ondernemer regelmatig speciale evenementen en acties moeten organiseren om de consument te blijven trekken. Een koopavond met extra kortingen voor members of bijvoorbeeld muziek op straat geven de bezoeker een extra reden om te komen winkelen. De avondsfeer maakt het tevens tot de perfecte gelegenheid om een hapje of drankje te serveren. En als derde tip geven we mee dat een goed avondhoreca- aanbod van belang is om shoppers aan het einde van de middag te behouden voor de avond. Consumenten willen immers steeds meer functies combineren. En natuurlijk zijn een veilige sfeer en een schoon winkelgebied belangrijke randvoorwaarden om de koopavond tot een succes te maken.

Dit artikel komt van het Bureau RMC. Meer info via Huib Lubbers of Rixt de Jong.